Balans en het belang

Een balans is een overzicht van de bezittingen en schulden van een onderneming. Dit overzicht bestaat uit activa en passiva. De activa zijn de bezittingen en de passiva de verplichtingen, of schulden, en het eigen vermogen. Hierbij is het eigen vermogen het verschil tussen de bezittingen en de schulden.

In tegenstelling tot de winst- en verliesrekening welke wordt opgesteld over een bepaalde periode, is de balans een overzicht op een bepaald moment. Het is dus een momentopname.

Hoe ziet een balans eruit | Debet en credit

Aan de linkerzijde, de debet kant, staan de bezittingen. De volgorde is doorgaans dat de minst liquide bezittingen bovenaan staan en de meest liquide activa onderaan.

Een voorbeeld van een standaard lay-out van een balans:

0900 boekhouder balans

De debetzijde van een balans | de activa

Activa worden verdeeld tussen vlottende activa en vaste activa. Deze onderverdeling wordt gemaakt naar hoe liquide deze bezittingen zijn. Met andere woorden hoe snel kunnen deze bezittingen worden omgezet in geld.

De vaste activa

Vaste activa zijn de bezittingen die niet direct in geld om te zetten zijn. Bovendien zijn dit ook geen activa die bedoeld zijn om te verkopen uit oogpunt van de bedrijfsvoering. Denk hierbij aan bezittingen zoals gebouwen en machines. 

Zaken zoals gereedschappen worden gezien als vaste activa indien deze meer dan 1 productieronde meegaan. Een boormachine valt bijvoorbeeld onder vaste activa. De boor die gebruikt wordt zijn geen vaste activa. Deze zullen doorgaans niet langer meegaan dan 1 productieronde.

Vlottende activa

Dit zijn de activa die normaal gesproken op redelijk korte termijn zullen worden omgezet in geld. Het hoofdbestanddeel van deze vlottende activa zijn de debiteuren en voorraden. 

Ook liquide middelen zoals een banksaldo en eventueel geld in de kas vallen onder de vlottende activa.

Een andere post die je hier terug ziet komen zijn zaken zoals te ontvangen bonussen van leveranciers of subsidies van de overheid.

De creditzijde van een balans | de passiva

De rechterzijde wordt onderverdeeld tussen het eigen vermogen en de schulden die een onderneming heeft.

Het eigen vermogen

Het eigen vermogen bestaat uit het initieel gestorte kapitaal in een onderneming en de in de loop der jaren behaalde winsten. Dit zijn de winsten die niet zijn uitgekeerd aan de aandeelhouders of eigenaren. De hoogte van het eigen vermogen is doorgaans een belangrijke indicator hoe gezond een onderneming is.

Het zegt echter niet alles. Zelfs ondernemingen met een groot eigen vermogen kunnen in de liquiditeitsproblemen terecht komen. 

Schulden en verplichtingen

De schulden worden onderverdeeld in twee categorieën. Langlopende schulden en de kortlopende schulden. 

Het criterium hierbij is dat schulden die binnen een jaar dienen te worden voldaan worden aangemerkt als kortlopend. Dit wordt binnen het boekhouden ook wel kort vreemd vermogen genoemd. Schulden met een looptijd langer dan een jaar worden daarentegen aangemerkt als langlopend.

Achtergestelde leningen zijn een specifieke categorie. Omdat deze lening zowel eigenschappen van eigen vermogen als schulden hebben, kunnen deze leningen zowel als eigen vermogen als wel vreemd vermogen worden aangemerkt.

Een belangrijk kenmerk van een achtergestelde lening is dat deze alleen dient te worden terugbetaald nadat alle andere schuldeisers zijn betaald. De achtergestelde leningen kunnen onder bepaalde voorwaarden als eigen vermogen worden aangemerkt. Er dient dan sprake te zijn van:

    • Er zijn geen zekerheden zoals onderpand gegeven voor deze lening
    • Er is geen vaste rente, maar de vergoeding is afhankelijk van de winst
    • Er is schriftelijk vastgelegd dat de lening alleen wordt terugbetaald nadat alle andere schuldeisers zijn voldaan.

Indien aan al deze criteria wordt voldaan, dan is er sprake van eigen vermogen. In alle andere gevallen is er sprake van vreemd vermogen en dan bijna altijd lang vreemd vermogen.

Het interpreteren van de balans

Veel ondernemers richten zich op de winst en verliesrekening om te beoordelen of hun onderneming goed presteert of niet. In beginsel is dit ook wel het een goed uitgangspunt. Maar het belang van de balans kun je zeer zeker niet onderschatten. Een balans maakt namelijk risico`s inzichtelijk.

Is de omzet bijvoorbeeld erg goed, maar betalen de debiteuren niet, dan heb je eigenlijk niet zoveel aan de hoge omzet. Uiteindelijk gaat het er uiteraard om dat het geld daadwerkelijk op de bankrekening komt te staan. 

Is de post debiteuren bijvoorbeeld te hoog, dan kan dit snel leiden tot liquiditeitsproblemen. Of tot extra kosten omdat er wellicht afgeschreven dient te worden op deze post. Een teveel aan leningen zal leiden tot hoge financiële lasten welke het resultaat zullen drukken. Een te hoge voorraad leidt niet alleen tot een grote investering in werkkapitaal, het kan ook snel leiden tot afschrijvingen op deze voorraden, omdat deze bijvoorbeeld een houdbaarheid hebben die kan worden overschreden.

Maar ook voorraden van technologische producten kunnen aan verandering onderhevig zijn waardoor deze snel minder waard worden.

Het goed managen van risico`s

Het lezen en interpreteren van een balans vereist net iets meer boekhoudkundige kennis dan een winst- en verliesrekening. Omdat dit toch uitermate belangrijk is, kan het verstandig zijn om hiervoor een boekhoudexpert in te huren om jou als ondernemer te helpen met het interpreteren van dit waardevolle overzicht afkomstig uit de boekhoudsoftware. Het gebruik van excel voor de boekhouding maakt dit alles een stuk complexer en gaat je veel meer tijd kosten.

Het gebruik van kengetallen

Vaak wordt er bij deze beoordeling gebruik gemaakt van een aantal kengetallen. De meest gebruikte kengetallen zijn de quick ratio en current ratio. 

Daarnaast kan de voorraad worden beoordeeld aan de hand van kengetallen zoals een DSI (Days Sales Inventory), het aantal dagen verkoop wat je op voorraad hebt en bij de debiteuren de DSO (Days Sales Outstanding), hoeveel dagen verkoop vertegenwoordigt het debiteurenbedrag.

Dit zijn echter algemene kengetallen die en goede eerste indruk geven. Het zegt echter niet alles. Hiervoor dien je nader de details te bekijken en te interpreteren. 

De DSI kan bijvoorbeeld kan prima in orde zijn, maar dan kan het nog steeds zo zijn dat er van een bepaalde groep producten een teveel aan voorraden bestaat, hetgeen kan leiden tot afschrijvingen op deze voorraden.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *